ازدواج سفید در ترکیه

ازدواج سفید نوعی از همزیستی است که بر اساس آن، زوج هیچ تعهد رسمی و قانونی نسبت به هم نداشته و هیچ توافقی بین آن‌ها امضا نمی‌شود. به همین دلیل ازدواج سفید نام گرفته است. ازدواج سفید بر خلاف ازدواج‌های معمول انجام می‌گیرد اما سایر بخش‌های آن شبیه به زندگی عادی زناشویی ادامه می‌یابد. البته لازم به ذکر است که ازدواج سفید همیشه بین زن و مرد نیست. در بسیاری از موارد، همجنسگرایان به ازدواج سفید روی می‌آورند چرا که نمی‌توانند ازدواجشان را رسمی کرده و به صورت قانونی ثبت کنند. در سال‌های اخیر ازدواج سفید در ترکیه افزایش یافته است که دلایلی مختلفی دارد. ما در این نوشتار سعی داریم به بررسی ازدواج سفید در ترکیه بپردازیم.

کشور ترکیه جز کشورهایی است از که اکثریت مردم آن مسلمان بوده و تعدادی نیز پیرو مسیحیت و یهودیت هستند. به این ترتیب ازدواج برای بسیاری از‌ آن‌ها مقدس است و به صورت قانونی و عرفی انجام می‌گیرد. در سال‌های گذشته که بیشتر ازدواج‌ها به صورت سنتی انجام می‌گرفت، سن ازدواج نسبت به وضعیت کنونی پایین‌تر بود و جوانان نیز به قواعد و اصول مذهب و شریعت خود پایبند بودند. اما جوامع امروز به سمت و سویی پیش رفته است که سلیقه‌ها تغییر کرده است و بعضی افراد علاقه به اصول و قواعد رایج را ندارند. ازدواج سفید نیز یکی از تابوشکنی‌هایی است که رفته رفته وارد کشورها و فرهنگ‌ها شده و اکنون تعداد آن به حد هشدار رسیده است.

ازدواج سفید نوعی زندگی زناشویی بوده که از قانون ازدواج پیروی نکرده و به قواعد مذهب نیز توجهی ندارد. به موجب آن یک زوج که می‌تواند هم‌جنس یا غیرهم‌جنس باشند با تعهد شفاهی و اصطلاحا قلبی که به هم دارند، تشکیل زندگی داده و روال عادی را برای در کنار هم بودن در پیش می‌گیرند. عوامل مختلفی در این اتفاق دخیل است اما عمده افرادی که به این ازدواج روی می‌آورند جوان بوده و از عواقب این کار ناآگاه هستند. در کشورهایی مانند ترکیه و ایران که خانواده و بنیان مستحکم آن اهمیت ویژه‌ای دارد، ازدواج‌های خارج از عرف، شرع و قانون نهی شده و واکنش‌های مردم را برمی‌انگیزاند. با این حال عده‌ای به بهانه مشکلاتی که بر سر راه‌شان وجود داشته، همه چیز را به جان خریده و تصمیم خود مبنی بر همباشی یا همزیستی به شکل ازدواج سفید را عملی می‌کنند. در ادامه به چند مورد از دلایل افزایش تمایل افراد به ازدواج سفید در کشورها اکثریت مسلمان ترکیه و ایران را بررسی خواهیم کرد.

دلایل رغبت به ازدواج سفید در ترکیه

وقتی از جوانانی که به ازدواج سفید روی آورده‌اند، سوال میشود؛ چرا این راه را در پیش گرفته اید؟ اکثریت مشکلات اقتصادی و اجتماعی که برای ازدواج‌های عادی وجود دارد را بهانه می‌کنند.

توقعات جوانان امروزی نسبت به گذشته بیشتر شده است و همه دوست دارند همرنگ جماعت باشند و زندگی‌شان را مانند اکثریت جامعه و حتی بهتر از آن پیش ببرند. به همین دلیل در مسائلی مانند مراسم ازدواج، تهیه نیازهای اولیه زندگی و امور مرتبط با فرزندآوری، نگرشی کمال گرایانه دارند و به دنبال این هستند که حداقل یک پله از بقیه بالاتر قرار بگیرند. بنابراین دختران و پسران منتظر شرایط بهتر و کیس مناسب‌تر مانده و سن ازدواج افزایش می‌یابد. عده‌ای نیز برای اینکه عهده دار هیچ گونه مسئولیتی نشوند و در عین حال زندگی عادی خود را پیش بگیرند تن به ازدواج سفید داده و بقیه عمر را به این شیوه ادامه می‌دهند. چرا که در ازدواج سفید خبری از تعهد و مسئولیت نیست. به علاوه بسیاری از هزینه‌هایی که در ازدواج معمولی صرف می‌شود در ازدواج سفید وجود ندارد و به عقیده برخی افراد موافق با این عمل، میانبری برای همزیستی بی دردسر است.

مشکلات خانوادگی نیز می‌تواند یکی از دلایل جدایی طلبی فرزندان از منزل و تمایل به همباشی آن‌ها باشد. جوانان امروز بیش از هر نسل دیگری در ادوار گذشته دچار اختلاف نظر با خانواده در بسیاری از زمینه‌ها هستند. این اختلاف نظرها گاهی به حدی شدت می‌یابد که فرزندان راه خود را از خانواده جدا کرده و در پی استقلال خود می‌روند. این امر زمینه ساز ازدواج سفید برای آن‌ها شده تا زندگی شخصی‌شان را خودشان مدیریت کرده و هر وقت که نیاز بود راه خود را از شریک زندگی‌شان جدا کنند. بسیاری از بانوانی که نسبت به قوانین کشورشان مبنی بر اجازه همسر برای ورود و خروج کشور و یا اجازه برای انتخاب شغل و سایر موارد، اعتراض دارند از طرفداران پر و پا قرص ازدواج سفید هستند.

معایب ازدواج سفید

همانطور که گفتیم ازدواج سفید در بسیاری از کشورهای آسیایی از جمله ترکیه که بنیاد خانواده نقش اساسی در شکل دهی جامعه دارد، مورد قبول نیست. به همین دلیل برخی از افرادی که ازدواج سفید انجام می‌دهند مجبور به پنهان کاری از جوامع هستند. اما همین پنهان کاری فشارهای روانی زیادی برای آن‌ها داشته و وضعیت دشواری را برایشان به وجود می‌آورد. از معایب دیگر ازدواج سفید قانونی نبودن ازدواج است. در ازدواج رسمی برای زوجین سندی صادر می‌شود و طبق آن حق و حقوقی دارند که در هنگام جدایی یا مرگ و سایر موارد، اجرا می‌شود. برای مثال مهریه و یا حق حضانت در ازدواج قانونی دارای ضوابط و شرایط است. اما در ازدواج سفید هیچ گونه حکم و مدرکی مبنی بر ارتباط و تعهد زوج به هم وجود ندارد و در شرایطی مانند جدایی و مرگ حق و حقوقی برای آن‌ها در نظر گرفته نمی‌شود. تحقیقات نشان داده است بسیاری از ازدواج‌های سفید عمر کوتاهی دارند چرا که بروز کوچک‌ترین اختلاف و مشکل بین طرفین به جدایی ختم می‌شود و اینکار را در کمترین زمان ممکن انجام می‌دهند. به این ترتیب آنچه از این رابطه و ازدواج نامتعارف برای آن‌ها باقی می‌ماند شکست‌ عاطفی و مشکلات روحی است.

درصد خیانت در زوجینی که با ازدواج سفید در کنار هم زندگی می‌کنند به مراتب بیشتر از زوج‌های عادی است. عدم وجود تعهد بین زوجین و نبود هیچگونه مسئولیت یا مجازات برای آن‌ها سبب می‌شود تا به سوی تنوع طلبی کشیده شوند و دائما شریک زندگی خود را تغییر دهند. در این نوع ازدواج هیچ پشتوانه قانونی وجود ندارد و در قانون رسمی ترکیه نیز پذیرفته نمی‌باشد.