ازدواج سفید (همباشی)

در موشن گرافی بالا می‌توانید اطلاعات مفیدی را درباره ازدواج سفید بدست آورید. برای دریافت اطلاعات تکمیلی می‌توانید متن‌ها را مطالعه کنید.

ازدواج سفید یکی از اشکال همزیستی زوجین بدون قرارداد شرعی یا قانونی است که برای سازگاری با مشکلات و پاسخ به نیازهای دنیای مدرن پدیدار شده است و گونه‌ای از تشکیل و سامان زندگی زناشویی است که ثبت رسمی نمی‌شود.

در ازدواج سفید، اطلاعات مربوط به پیمان طرفین در هیچ دفتر ثبت اسناد حقوقی و قانونی درج نمی‌شود. موضوع ازدواج سفید در دنیا موضوع تازه‌ای نیست، اما در سال‌های اخیر در کلان‌شهرهای ایران رو به افزایش است.

ازدواج سفید اصطلاحی جامعه‌شناختی است از منظر عرف، مذهب، و قوانین حاکم بر ایران، رفتاری مجرمانه و نامشروع قلمداد  می‌گردد. اما باوجود این و به‌دلیل رشد آگاهی‌های فردی و مشکلات اقتصادی، درحال گسترش است و ماهیت پنهانی و حساسیت‌های ایدئولوژیکی و سیاسی حاکمیت مانع از ارائۀ آماری مطلقاً در این زمینه شده است.

آمار و اطلاعات مرتبط با همباشی و ازدواج سفید در ایران

براساس آمار غیررسمی، ازدواج سفید در شهرهای بزرگ ایران درحال گسترش است، ولی ماهیت پنهانی این نوع زندگی مشترک دسترسی به آمار در این حوزه را دشوار کرده است.

بسیاری از مسئولان و رسانه‌های حکومتی سعی دارند گسترش این سبک از زندگی در بین مردم و جوانان را کتمان کنند، زیرا روابط زن و مرد و مناسبات میان آنان در ایران برپایۀ هنجارهای دینی و عرفی تعریف شده و شکل گرفته است و رابطۀ زوجیت، جز در قالب ازدواج دائم و موقت، نامشروع و جرم تلقی می‌شود.

اما باوجود توصیه‌های اسلامی در این زمینه و صرف هزینه‌های تبلیغاتی کلان در تشویق جوانان به تشکیل خانواده ، عملاً طرح‌های شفاهی و دستورالعمل‌های درمانی مبتنی بر تقدس تشکیل خانواده و ازدیاد جمعیت، ناکارآمدی و ساختارهای ناهمگون با نیازهای عینی انسانی به رشد روزافزون این پدیده دامن می‌زند.

تغییرات در جامعه ایران

با این حال، در سال‌های اخیر، تغییرات ایجادشده در جامعۀ ایران به‌دلیل شرایط سخت اقتصادی، مانند رکود و بیکاری از یک‌سو، ظهور مدرنیته و تغییرات ارزشی ـ هنجاری ازسوی دیگر، سبب شده است جوانانِ این مرز و بوم زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی یا همان ازدواج سفید را راهکاری منطقی برای برآوردن نیازهای شخصی و اجتماعی خود بدانند که مسئولیت‌های حقوقی و اجتماعی و بار سنگین مخارج اقتصادی ازدواج رسمی را درپی ندارد.

دلایل استقبال از ازدواج سفید

پدیدۀ ازدواج سفید در ایران بیشتر در بینِ جوانان تحصیل‌کرده و دانشگاهی به‌چشم می‌خورد، کسانی که به دلایل کاری و تحصیلی به کلان‌شهرها مهاجرت کرده‌اند.

موارد مهمی همچون تغییر سبک و دیدگاه جوانان به زندگی و ازدواج، حق آزادی انتخاب و حق بر بدن، مشکلات و محدودیت‌های ازدواج دائم برای زنان، تنگناهای اقتصادی، نبودِ اشتغالِ مناسب و دین‌گریزی از اعم دلایل رشد، بروز و ظهور، و تداوم ازدواج سفید یا همباشی می‌باشد.

نگاه زن و مرد به این نوع ازدواج

اکثر زنان که وارد این نوع روابط شده‌اند تمایل داشتند ازدواج رسمی داشته باشند.

یعنی ازدواج سفید در ایران را عاملی برای تهسیل ازدواج رسمی و درگاهی برای آشنایی قبل از ازدواج رسمی می دانستند و در زمان حاضر به دلیل عدم فراهم بودن شرایط اقتصادی – اجتماعی و حقوقی تن به ازدواج سفید داده بودند.

این در حالی بود که مردان تمایل کمتری به ازدواج رسمی داشتند و یا اینکه با شخصی که همخانه بودند قصد ازدواج نداشتند.

روابط جنسی و از بین رفتن باکرگی با توجه به اهمیت این موضوع در عرف و عقاید دینی منجر می‌شود که زنان نتوانند با هر طیفی ازدواج کنند و دایره‌ی انتخاب‌هایشان تنگ تر و محدودتر شوند و بار فرهنگی و مذهبی باکرگی سبب می‌شود روابط همخانگی ادامه یابد و درصد ازدواج رسمی برای افراد بویژه زنان کاهش یابد.

معمولاً در روابط همخانگی اجاره یا رهن منزل یکی از مسایلی است که از سوی طرفین توافق می شود که هزینه های آن را بصورت مشترک بپردازند.

از سوی دیگر وجود آپارتمان نشینی به دلیل محدود بودن روابط همسایگی و عدم شناخت افراد در واحدهای یک ساختمان مسکونی بر خلاف محله گرایی گذشته نوعی گمنامی به وجود می آورد که روابط رسمی یا غیر رسمی زوجین برای ساکنان ساختمان چندان مهم نیست و قابل شناخت نیز نمی باشد.

پژوهش خانه‌اى با درِ باز” پژوهش جامعی درباب ازدواج سفید در ایران” منتشر شده است که برای اولین بار در ایران به زوایای آشکار و پنهان این پدیده در سطح کلان کشوری با تأکید بر کلان‌شهرهای تهران، مشهد و اصفهان و با جامعۀ آماری بالا و به‌روز می‌پردازد. نسخۀ کامل و خلاصه‌شدۀ این تحقیق در این صفحه و نیز در صفحۀ مقالات وبگاه شخصی نویسنده قابل‌دسترسی است.

مصاحبه‌ تصویری در مورد ازدواج سفید