خشونت علیه زنان و دختران مشکلی نسبتا همهگیر است. دستکم یک زن از هر سه زن در سراسر دنیا کتکخورده، وادار به ایجاد ارتباط جنسی شده و یا به هر نحو دیگر در طول زندگی خود مورد آزار قرار گرفته است
و در اغلب موارد هم شخصی که به وی آسیبزده از نزدیکان او است. شاید فراگیرترین نقض حقوق بشر که امروزه ما آن را به رسمیت میشناسیم، مواردی است که زندگیها را ویران میکند، جوامع را از کار میاندازد و جلوی پیشرفت را میگیرد.
بر اساس اخبار ارائه شده توسط AFP در 4 ماه گذشته 82 نغر زن در کردستان عراق در اثر چیزی که اصطلاحا به آن قتل ناموسی گفته میشود کشتهشدهاند، این مقدار نشاندهنده شرایط سختی است که زنان کرد در آن زندگی میکنند.
تقریبا همه ما تلاش خود را میکنیم تا جلوی خشونت علیه زنان را بگیریم و همه با هم نسبت به ختنه زناننه بگوییم. این عمل هنوز هم در برخی مناطق دنیا مانند کردستان عراق و ایران اجرا میشود. ما باید همه باهم سعی کنیم قوانینی علیه این عمل به تصویب برسانیم.
من اخیرا برای انجام تحقیقاتم سفری به کردستان داشتم و از اینکه دیدم چقدر نسبت به مساله ختنه شدن زنان در مناطق کردستان بیتوجهی صورت میگیرد واقعا ناراحت شدم.
حاصل سفر من به این مناطق تهیه یک فیلم بود که در فستیوال آینده فیلمهای کرد در لندن به به نام سنت کوتاه مردم شناسی / انسانشناسی به نمایش در خواهد آمد :
داستان این فیلم زندگی یک دانشآموز جوان را در مدت دو هفته نشان میدهد، وی اخیرا از مادرش شنیده است که ختنه شده است و این فیلم تلاش میکند با صحبت مستقیم با محلیها، والدین، فرد روحانی، پزشکان و همچنین افرادی که از این راه امرارمعاش میکنند به این موضوع بپردازد.
دادهها و تحقیقات اخیر من نشان دادند که تقریبا درصد بالایی از دختران در ایران (شرق کردستان) هنوز ختنه میشوند و این میزان % 56 در میان زنان ختنه شده در کردستان عراق است که توسط WADI گزارش شده است.
سوابقی در زمینه رسم ختنه زنان (معیوب سازی جنسی زنان)
بر اساس تحقیقاتی که جدیدا انجام شده است عمل معیوب سازی جنسی زنان اقدامی سنتی است که تقریبا از 8000 سال پیش در آفریقا آغاز شده است. در ابتدا این عمل یک کار فرهنگی بوده است و ارتباطی با مذهب نداشته است؛ اما برخی از مذاهب ختنه زنان را در دستورات خود گنجاندهاند.
این اقدام آنقدر در این فرهنگها جا افتاده است که تبدیل به بخش اصلی آنها شده است. برای اینکه این اقدام متوقف شود باید این باور را متوقف کنیم که در صورتی که یک دختر ختنه نشود تبدیل به یک زن بالغ نمیشود
عبارت عقیمسازی جنسی زنان اشاره به برداشتن همه یا بخشهای بیرونی دستگاه تناسلی زنان. سه روش مختلف برای این کار وجود دارد که عبارتاند از:
1 سنت ختنه 2: شامل برداشتن پوست ختنهگاه (بخش قابل جدا شدن پوست، یا هود) و / یا نوک کلیتوریس. سنت به زبان عربی به معنی «رسوم» است
2 کلیتوریدکتومی 3: که شامل برداشتن کل کلیتوریس (پوست ختنه گاه و غدد) و حذف لب مجاور میشود.
3 بستن کل آلت تناسلی برای جلوگیری از عمل جماع (4 ختنه فارونیک) که شامل اجرای عمل
کلیتوریدکتومی و حذف کل لب مجاور میشود. سپس کل محل بخیه شده و فقط یک سوراخ کوچک باقی میگذارند تا ادرار و خون پریود بتواند از آن سوراخ خارج شود.
در آفریقا 26 درصد موارد ختنه زنان شامل کلیتوریدکتومی است و 16 درد آنها کل آلت تناسلی را میبندند. در برخی موارد فقط پوست رویی برداشته میشود.
سن، روش مورداستفاده و اثرات منفی رسم ختنه کردن زنان چیست؟
روش اجرای این ختنهها متفاوت است و در برخی افراد در زمان تولد انجام میشود اما در برخی دیگر بعد از اولین حاملگی این کار را میکنند، اما در بیشتر مواقع بین سنین 4 تا 2 سالگی شاهد این اقدام هستیم.
در اغلب موارد این کارها بدون نظارت یک فرد دارای تجربه آموزشهای پزشکی انجام میشود که دلیل این مساله عدم سواد کافی یا امکانات پزشکی است. به ندرت از مواد بیحسی استفاده میشود.
زنان مسنتر دختر را نگاه میدارند تا حرکت نکند. وسایل مورداستفاده توسط ماماها خیلی متفاوت است و شامل موارد ذیل میشود: شیشه شکسته، درب حلبی، تیغ ریشتراشی، چاقو، قیچی و یا هر جسم نوکتیز دیگر.
این آیتمها معمولا قبلا استفاده شده یا بعدا باز هم استفاده میشوند و ضدعفونی نمیشوند. وقتی دستگاه تناسلی بریده شد بچه را بخیه میکنند و پاهای او را برای مدت 40 روز میبندند.
این کار میتواند تبعات گوناگونی برای دختر داشته باشد که حتی شامل مرگ هم میشود. برخی از نتایج آن عبارتاند از عفونتهای جدی، آلودگی به HIV، آبسه شدن و تومورهای خوشخیم کوچک، خونریزی، شوک و کیست کلیتوریس.
اثرات طولانیمدت نیز ممکن است شامل سنگ کلیه، نازایی، اختلال عملکرد جنسی، افسردگی، عفونتهای مختلف دستگاه ادراری، مشکلات گوناگون زنان و زایمان باشد.
برای اینکه این دختر بتواند رابطه جنسی همراه با دخول داشته باشد باید این بخشهای بخیه شده باز شوند و حتی در برخی موارد بریده شوند. بعد از تولد کودکان برخی زنان دوباره دوخته میشوند تا آلت تناسلیشان برای همسرشان مجددا تنگ شود.
این عمل فرهنگی است یا مذهبی؟
در یک جامعه که در آن عمل ختنه کردن زنان مرسوم است یک دختر تا زمانی که این عمل روی وی انجام نشده باشد یک بزرگسال در نظر گرفته نخواهد شد. همچنین در بسیاری از فرهنگها یک زن تا زمانی که ختنه نشده باشد نمیتواند ازدواج کند.
نوع روش مورداستفاده بر اساس شرایط خاص متفاوت است و این شرایط شامل گروههای اخلاق زنان، کشوری که در آن زندگی میکنند، مناطق شهری و روستایی و همچنین شرایط اقتصادی و اجتماعی آنها میشود.
رسم ختنه کردن زنان یک عمل فرهنگی است. در فرهنگهایی که این اقدام را برای شروع زن شدن یک دختر لازم میدانند این کار به تعریف یک گروه واحد کمک میکند. بیشتر جوامعی که در آنها ختنه کردن زنان لازم است فکر میکنند که اگر یک دختر این کار را نکند یعنی بزرگ نشده و حذف این اقدام از این فرهنگ سبب از بین رفتن فرهنگ آنها میشود.
جوامعی که دست به این اقدام میزنند ادعاهای زیادی در مورد دلایل این اقدام خود دارند که به شرح ذیل است:
در اغلب جوامع دارای فرهنگ ناقص سازی جنسی زنان یکی از باورهای بسیار مهم این است که این کار سبب کاهش میل جنسی زنان میشود و به همین دلیل آنها کمتر به سراغ خیانت به همسران خود میروند.
این مساله در این جوامع بسیار حیاتی است چراکه شرافت وی برای خانواده وابسته به این است که بخش تناسلی دختر قبل از ازدواج باز نشده باشد.
باور هایی در رابطه با رسم ختنه کردن زنان
1 برخی فکر میکنند کلیتوریس و فرج بخشهای مردانه اندام زن هستند و بنابراین برداشتن آنها سبب
افزایش حالت زنانه دختر میشود.
8 همچنین این باور وجود دارد که در صورتی که یک دختر این کار را انجام نداده باشد ناپاک است و نباید غذا و آب تهیه کند.
3 برخی از گروهها بر این باور هستند که در صورتی که کلیتوریس با آلت یک مرد تماس داشته باشد آن مرد خواهد مرد. همچنین این در صورتی که سر بچه با کلیتوریس تماس داشته باشد نوزاد میمیرد، یا اینکه شیری که از سینهزن ختنه نشده بیرون میآید سمی است.
4 این باور که زنان ختنه نشده نمیتوانند نطفه ببندند بنابراین باید آنها را ختنه کرد تا بارور شوند.
5 بوی بد دستگاه تناسلی زن تنها با برداشتن کلیتوریس و لب قابل درمان است.
6 از سرطان واژن جلوگیری میکند.
7 کلیتوریس اصلاح نشده میتواند منجر به خود ارضایی یا همجنسگرایی دختران شود.
8 جلوی عصبی شدن زنان و دختران را میگیرد.
9 جلوی زرد شدن رنگ صورت را میگیرد.
10 چهره زن را زیباتر میکند.
11 مردان مسنتر ممکن است نتوانند خود را با خواستههای جنسی همسرشان مطابقت دهند. –
12 کلیتوریس دستنخورده میتواند سبب برانگیختگی جنسی شود و در زنان در صورت سرکوب این میل میتواند منجر به عصبی شدن شود.
رسم ختنه کردن زنانب و دین
این عمل ختنه زنان به پیش از اسلام بازمیگردد اما اغلب مسلمانان این کار را انجام نمیدهند.
این عمل همچنین توسط یهودیهای اروپا نیز انجام میشد. جوامعی که هنوز هم این اقدام را انجام میدهند از سنتهای مذهبی آنیمیست پیروی میکنند.
در کشورهایی که مسلمانان اقدام به ختنه کردن زنان میکنند میتوانند این عمل خود را با حدیث حضرت محمد توجیه کنند که در دو مورد از احادیث اهل سنت آمده است:
یک بحث بین محمد و ام حبیبه ثبت شده است. این زن عمل بستن کل آلت تناسلی برای جلوگیری از عمل جماع را روی بردهها انجام میداد.
او گفته بود به این کار خود ادامه میدهد مگر اینکه «این کار ممنوع باشد یا شما دستور دهید من این کار را نکنم» پیامبر (بر اساس یک ترجمه) به وی گفته بود این کار مجاز است. «نزدیکتر بیا تا خودم به تو یاد بدهم.
اگر میبری نباید این کار را زیاد انجام دهی چون این کار صورت را درخشان میکند و برای شوهر لذت بیشتری دارد.»
2 بر اساس شواهد ارائه شده توسط اهل سنت محمد با همسران انصار سخن میگفت: «به آرامی و بدون زیادهروی ببرید.» روی ببرید، چون این کار برای همسران شما لذت فراوانی دارد.
این متون از اعتبار و صحت بسیار اندکی در بین مسلمین برخوردار است و با قرآن تناقض دارد:
- گویا خداوند تنها کلیتوریس را به منظور ایجاد لذت آفریده است.
- این بخش از بدن هیچ کاربرد دیگری ندارد. هیچ دستوری در قرآن یا از طرف حضرت محمد صادر نشده که نشان دهد باید کلیتوریس با جراحی تغییر پیدا کند؛ بنابراین خداوند حضور آن را تائید میکند. همچنین نباید این بخش از بدن برداشته شده و یا تغییری در سایز آن ایجاد شود.
- در قرآن آمده است که شوهر باید در زمان داشتن روابط جنسی به همسرش لذت بدهد. در صورتی که عمل ختنه سبب کم شدن یا کلا از بین رفتن لذت زن از رابطه میشود.
برآورد میشود تعداد 136 میلیون زن و دختر در حال حاضر ختنه شده اند و هر سال 8 میلیون نفر در خطر انجام این کار هستند. این کار در آفریقا در 82 کشور، در خاورمیانه و بخشهایی از آسیا و شمال آمریکا، آمریکای لاتین و همچنین اروپا اجرا میشود.
امروزه باور بر این است که مبدا این اقدام آفریقا بوده و در آنجا این عمل یک رسم فرهنگی بوده است. به لینک ذیل مراجعه کنید تا با برخی شواهد مطابق با این نتیجهگیری مواجه شوید.
سازمان عفو بینالملل امروزه مبارزه با این اقدام را که سبب ناقص شدن میلیونها دختر در سال میشود آغاز کرده است. امروزه ختنه زنان تبدیل به یک مساله حقوق بشر شده است و در سطح بینالملل موردتوجه قرار گرفته است.
ختنه زنان جز چهارچوب جهانی حمایت حقوق بشر که در سال 1962 در سازمان ملل نوشته شد قرار داشت. در طی دهه سازمان ملل برای زنان بین 1926 تا 1926 بود که کارگروه اقدامات سنتی موثر بر سلامت زنان و کودکان سازمان ملل تاسیس شد.
این گروه به توسعه و تهیه طرحی برای حذف اقدامات سنتی مضر و موثر بر سلامت زنان و کودکان کمک کرد. سازمان بهداشت جهانی، صندوق کودکان سازمان ملل و صندوق جمعیتهای سازمان ملل در آوریل 1992 برنامهای تهیه کردند که قرار بود بر آن اساس مقدار ختنه زنان در مدت 10 سال کاهش شدیدی پیدا کند و ظرف سه نسل کلا این اقدام ریشهکن شود.
دکتر نهلد توبیا از سودان و استاد بالینی CSPH در زمینه جمعیت و سلامت خانواده در این خصوص میگوید: ختنه زنان یکی از نشانههای توانایی ازدواج در زنان است چراکه نماد کنترل اجتماعی بر لذت جنسی آنها از طریق بریدن کلیتوریس یا بستن مجرای دخول است.
دکتر توبیا همچنین باور دارد که ختنه زنان مشکلات حقوق بشری خیلی زیادی به همراه دارد که عبارتاند از حقوق تناسلی افراد، حمایت در برابر خشونت، حقوق زنان و مخصوصا کودکان، چراکه اغلب این عمل روی دختران 4 تا 10 ساله شکل میگیرد.
حتی با وجودی که هیچ پایه و اساس تئوری برای عمل ختنه زنان وجود ندارد تا زمانی که ما نتوانیم به درک صحیحی از باورهای فرهنگی برسیم نمیتوانیم این اقدام را ریشهکن کنیم.
پروفسور استفان ایزاکس، متخصص مسائل حقوق بشر میگوید: حقوق بشر در تعریف فراتر از نسبیت فرهنگی است؛ اما بحثهای فرهنگی و مذهبی باید برای اجرای این سیاستها مدنظر قرار بگیرند.
اما توبیا اعتقاد دارد که هدف پایان دادن به ختنه زنان نباید هیچگاه فراموش شود. هیچ تعریف اخلاقی نمیتوان برای ادامه اقدام فرهنگی ارائه کرد که بهسلامت زنان آسیب میزند و در فعالیت جنسی آنها تداخل ایجاد میکند.
بهزودی در کشورهای غربی هر نوع اقدام برای ختنه کردن زنان غیرقانونی خواهد شد و بهزودی در آفریقا نیز شاهد تصویب این قانون خواهیم بود.
رسم ختنه کردن زنان
منابع:
http://www.unicef.org/protection/index_genitalmutilation.html