کامیل احمدی* | خوشحال هستم که سال دیگر، جشنواره دیگر، آن هم در شهر زیبای اصفهان برگزار میشود. جشنوارهای که امیدوارم سال به سال در دنیای کودکان مهمتر و برجسته شود؛ چون در دنیای کنونی آنچه تصویر ارائه میدهد، بر زندگی کودکان و در درجه دوم، برای نوجوانان بسیار اثر گذار است. به همین دلیل دایره تبعات تصویر، فیلم و حرکات نمایشی خیلی آموزنده در ذهن بچه ای که توسط این نوع عوامل احاطه شده است و به خصوص، با زندگی دیجیتالی که وجود دارد نقش میبندد. صفحهای را در نظر بگیرید که کاملا پاک است و شما در این صفحه پاک هر چقدر بخواهید میتوانید نقش نگاری کنید و حالا در سنین پایین، کودک را در معرض رسانهای قرار میدهید که دیجیتال و تصویری و بسیار قدرتمند است.
ما میبینیم که در حریم خانواده فیلمها، سریالها، عکسها و کلیپ های ویدئویی نشان داده می شود که برای کودک مناسب نیست. یا فیلمی، محصولی را برای کودک انتخاب میکند که به سن یا حتی ذائقه او هم نمیخورد. به همین دلیل، قانونمندکردن و آموزش دادن به والدین درباره چیزهایی که به بچههایشان نشان میدهند و رعایت ردههای سنی و همچنین انتخاب محصول خیلی مهم است. بعضی محصولات خارجی بسیار پربار و علمی است، با این حال، امکان دارد با دنیای کودک ما نامأنوس باشد و از لحاظ اجتماعی و فرهنگی تفاوت داشته باشد. کارتونهای معروف جهانی بسیار جنسیتگرا ساخته شده اند که نشان میدهد دختران به چه شیوه یا پسران به چه شکل باشند، حتی رنگها، طرز راه رفتن، لباسهای معمول و اسباب بازیها بر اساس جنسیت پسرانه و دخترانه تبلیغ شده و قهرمانان آن سمبل جهانی هستند، همانند باربی، سیندرلا، اسپایدرمن، سوپرمن و… و این ممکن است مشکلاتی را به وجود آورد.
به معنای اینکه پیروی کورکورانه یک کودک از یک سمبل جهانی برای هر فرهنگی ممکن است درست نباشد، و این، قاعده و اصول دارد. یک جشنواره خوب یا یک جشنواره مدرن امروزی جشنوارهای نیست که فقط پرده سینما، نمایش فیلم یا رقابت فیلم داشته باشد و خیلی فراتر از این است. جشنواره باید یک میدان آزمایش، آموزش و نقل و انتقالات اندوختههای علمی از همه جهات و نه فقط محصول دیجیتالی باشد. فکر میکنم اگر والدینی در جشنواره هستند در نشستهای خیلی خودمانی شرکت کرده و امکان نشستن و گوش دادن به مسائل آموزنده بهویژه در بعد جامعه شناسی داشته باشند که کودک، دنیایش آمیخته با دنیای خانوادهاش است و دنیای خانواده آمیخته با دنیای جامعهشناختی است و اگر بشود از حضور افرادی که در این حوزهها تخصص دارند، استفاده شودو نشانههای هشدار را به والدین نشان دهند، بیش از هر چیز والدین استقبال خواهند کرد.
نمونههای مختلف از جشنوارههای جهانی در کشورهای مختلف مشاهده کردم که جامعه شناسان و مردم شناسان تصویری داشتهاند و در روزهای مختلف از متخصصان در این حوزهها استفاده میکنند و در کارگاههایی که هم برای کودکان و هم برای والدین برگزار میشود، «گفتوگوی باز» انجام میدهند. چرا که جنبههای مختلفی از آموزش و پرورش، مسائل حقوقی، خطراتی که در دنیای مجازی برای بچه ها هست و… در بخش فیلم وجوددارد و با این کارگاهها میتوان اطلاعرسانی کرد.
*پژوهشگر و مردم شناس اجتماعی
منبع: جشنواره فیلم خوب فراتر از نمایش و رقابت فیلمهاست