ازدواج موقت مبحثی است که در بطن جامعه ایرانی ریشه دوانده است و اکثر جوانان آن را تجربه کرده اند. یافته های یکی از تحقیقاتی که در سال های اخیر صورت گرفت نشان می دهد از ۲۱۶ نفر، ۸۴/۳۶ درصد افراد قبل از ۱۸ سالگی ازدواج موقت را تجربه کرده اند، در این مقاله در باره علت گرایش جوانان به ازدواج موقت سخن میگوییم
نیازهای جنسی، نیازهای عاطفی، و نیازهای مادی از جمله مواردی بوده که افراد آن ها را به عنوان دلایلی موجه به زبان آوردند. در این بین، نیازهای جنسی با ۶۱ درصد، نیازهای عاطفی با تقریبا ۳۱ درصد، و نیازهای مادی با تقریبا ۹ درصد در اولویت های اول تا سوم قرار گرفتند.
یافته های پژوهشی در مورد صیغه محرمیت در استان های تهران،خراسان و اصفهان
کامیل احمدی یکی از جامعه شناسانی است که در زمینه ازدواج موقت تحقیقی جامعی انجام داده است. او که در بررسی های جداگانه ای، “ازدواج زود هنگام در ایران” و “ختنه کردن زنان در ایران” را مورد بررسی قرار داده به یافته های بسیار جالبی رسیده است.
وی در تحقیقی دیگر، موضوع صیغه محرمیت را که به باور او راه صاف کن ازدواج موقت است، را مورد بررسی قرار داده است. احمدی طی سال های ۹۵-۹۶ پدیده ازدواج موقت را در سه کلان شهر تهران، مشهد و اصفهان با تلفیق روش های کمی و کیفی و با اتکاء بر روش زمینه ای(گراندد تئوری)، مورد کند و کاو قرار داده است که در دل یافته های او اطلاعات جدیدی در مورد این موضوع مهم به چشم می خورد.
ازدواج موقت مبحثی است که در کشور ایران حساسیت های فرهنگی و دینی با آن گره خورده است. یعنی افراد در این گونه موضوعاتی حاضر به مصاحبه نیستند. با این حال ، جامعه آماری پژوهش احمدی را ۲۱۶ نفر تشکیل دادند که پس از انجام ۱۰۰ مصاحبه، پژوهش به سطح اشباع نظری رسید.
دلیل گرایش جوانان به ازدواج موقت از منظر کارشناسان مذهبی و فقها
نتایج این تحقیق زمینه ای نشان می دهد، دلایل گوناگونی برای ازدواج موقت وجود دارد. عوامل مالی، عاطفی و جنسی از جمله دلایل اصلی ازدواج موقت است. نکته جالب توجه این است که نظر و اولویت مردان با نظرات و اولویت های زنان درباره ازدواج موقت متفاوت است.
هم زنان و هم مردان به اتفاق، دلایل مالی، جنسی و عاطفی را دلایل بسیار مهمی عنوان کردند اما یافته ها نشان می دهد که اولویت بندی خانم ها و آقایان یکی نیست. ۶۱ درصد مردان به دلیل نیازهای جنسی، حدودا ۹ درصد به دلیل نیازهای مالی(مادی)، و حدودا ۳۱ درصد به علت نیازهای عاطفی، به ازدواج موقت تن داده اند.
اما در خانم ها نیازهای عاطفی با تقریبا ۸۱ درصد، نیازهای جنسی با ۲۱ درصد و نیازهای مادی با تقریبا ۹ درصد در اولویت های اول تا سوم قرار گرفته اند.
اکثر شرکت کنندگان این تحقیق، پیشینه خانوادگی ازدواج موقت نداشته اند
این احتمال وجود دارد که افراد با توجه به فرهنگ و سبک زندگی و عادات خانوادگی شان ازدواج موقت را برگزینند. یافته های تحقیق احمدی پاسخ این سوال را می دهد و تا حدودی این احتمال یا بهتر بگوییم این فرضیه را رد می کند.
نتایج پژوهش احمدی نشان می دهد که تقریبا ۶۱ درصد افراد شرکت کننده در پژوهش، پیشینه خانوادگی در زمینه ازدواج موقت نداشتند(یعنی، پدر، مادر، یا یکی از وابستگانشان تاکنون ازدواج موقت را تجربه نکرده است).
از میان جامعه آماری این تحقیق، تنها ۳۹ درصد از افراد اذعان کردند که یکی از بستگانشان ازدواج موقت کرده و این رفتار در خانواده شان مسبوق به سابقه است. به باور احمدی، اگر این رفتار در خانواده یا بستگان فرد رخ داده باشد به احتمال فراوان از سوی دیگر اعضای خانواده به عنوان عملی پسندیده ای تلقی خواهد شد و بدین ترتیب سایر افراد خانواده به انجام این رفتار ترغیب خواهند شد. در واقع سابقه و پیشینه خانوادگی ازدواج موقت، محرکی است که افراد آن را پشتوانه و دلیلی معقولانه برای تکرار آن می دانند.
بر طبق نظریه یادگیری اجتماعی، افراد با مشاهده رفتار اطرافیانشان از آن ها الگوبرداری می کنند. ازدواج موقت نیز رفتاری است که توسط افراد الگوسازی و الگوبردای می شود. مردان و زنان این ازدواج را راهکاری برای برطرف کردن نیازهای جنسی، عاطفی و مادی شان می دانند و این دلایل مانند چرخه ای در بین اعضای خانواده می تواند تکرار شود. البته با توجه به این که نتایج تحقیق نشان می دهد این رفتار ربطی به پیشینه خانوادگی ندارد، می توان استنتاج کرد که این پدیده در جامعه افزایش یافته است.
گرایش جوانان به ازدواج موقت ، ازدواج موقت گذرگاهی برای تسهیل کودک – همسری
یافته های این مردم شناس حاکی از آن است ازدواج موقت غالبا توسط مردان متمول و ثروتمند با نیت رفع نیازهای جنسی و به قصد تنوع طلبی صورت می گیرد.
علاوه بر این، در خانواده های سنتی و مذهبی ، صیغه محرمیت با هدف کنترل رفتار جنسی کودکان انجام می شود. تقریبا ۸۴ درصد شرکت کنندگان و پاسخ دهندگان اذعان کردند که پیش از سن ۱۸ سالگی، ازدواج موقت را تجربه کرده اند.
این اتفاق به معنای تسهیل پدیده کودک – همسری است. احمدی معتقد است که با توجه به قوانین مدنی، عقد نکاح دختر قبل از ۱۳ سالگی و پسر قبل از ۱۵ سالگی در گرو اخذ رای از قضات و دادگستری است؛ با این حال در برخی مواقع صیغه محرمیت میان دختر و پسران زیر ۱۳ و ۱۵ سال جاری می شود. این یعنی تسهیل و افزایش پدیده کودک – همسری!
ممنون که تا پایان مقاله گرایش جوانان به ازدواج موقت با ما همراه بودید