ازدواج سفید

ازدواج سفید

در موشن گرافیک بالا می‌توانید اطلاعات مفیدی را درباره «ازدواج سفید یا همباشی» بدست آورید. برای دریافت اطلاعات تکمیلی می‌توانید متن‌ها را مطالعه کنید.

ازدواج سفید یکی از اشکال همزیستی زوجین بدون قرارداد شرعی یا قانونی است که برای سازگاری با مشکلات و پاسخ به نیازهای دنیای مدرن پدیدار شده است و گونه‌ای از تشکیل و سامان زندگی زناشویی است که ثبت رسمی نمی‌شود.در ازدواج سفید، اطلاعات مربوط به پیمان طرفین در هیچ دفتر ثبت اسناد حقوقی و قانونی درج نمی‌شود. موضوع ازدواج سفید در دنیا موضوع تازه‌ای نیست، اما در سال‌های اخیر در کلان‌شهرهای ایران رو به افزایش است.ازدواج سفید یا همباشی اصطلاحی جامعه‌شناختی است از منظر عرف، مذهب، و قوانین حاکم بر ایران، رفتاری مجرمانه و نامشروع قلمداد می‌گردد. اما باوجود این و به‌دلیل رشد آگاهی‌های فردی و مشکلات اقتصادی، درحال گسترش است و ماهیت پنهانی و حساسیت‌های ایدئولوژیکی و سیاسی حاکمیت مانع از ارائۀ آماری مطلقاً در این زمینه شده است.

ازدواج سفید یا همباشی در ایران

براساس آمار غیررسمی، ازدواج سفید در شهرهای بزرگ ایران از جمله تهران درحال گسترش است، ولی ماهیت پنهانی این نوع زندگی مشترک دسترسی به آمار در این حوزه را دشوار کرده است. بسیاری از مسئولان و رسانه‌های حکومتی سعی دارند گسترش این سبک از زندگی در بین مردم و جوانان را کتمان کنند، زیرا روابط زن و مرد و مناسبات میان آنان در ایران برپایۀ هنجارهای دینی و عرفی تعریف شده و شکل گرفته است و رابطۀ زوجیت، جز در قالب ازدواج دائم و موقت، نامشروع و جرم تلقی می‌شود. اما باوجود توصیه‌های اسلامی در این زمینه و صرف هزینه‌های تبلیغاتی کلان در تشویق جوانان به تشکیل خانواده ، عملاً طرح‌های شفاهی و دستورالعمل‌های درمانی مبتنی بر تقدس تشکیل خانواده و ازدیاد جمعیت، ناکارآمدی و ساختارهای ناهمگون با نیازهای عینی انسانی به رشد روزافزون این پدیده دامن می‌زند.با این حال، در سال‌های اخیر، تغییرات ایجادشده در جامعۀ ایران به‌دلیل شرایط سخت اقتصادی، مانند رکود و بیکاری از یک‌سو، ظهور مدرنیته و تغییرات ارزشی ـ هنجاری ازسوی دیگر، سبب شده است جوانانِ این مرز و بوم زندگی مشترک بدون ازدواج رسمی یا همان ازدواج سفید را راهکاری منطقی برای برآوردن نیازهای شخصی و اجتماعی خود بدانند که مسئولیت‌های حقوقی و اجتماعی و بار سنگین مخارج اقتصادی ازدواج رسمی را درپی ندارد.

قوانین کشوری و احکام اسلامی مربوط ازدواج سفید

ازلحاظ قوانین جمهوری اسلامی ایران (براساس مادّۀ ۲۲۱ قانون مجازات اسلامی) ازدواج سفید رسمیت ندارد و به‌عنوان رابطه‌ای نامشروع و در حکم زنا قابل‌مجازات است. همچنین درصورت تأهل یکی از طرفین یا هر دوِ آن‌ها و ورود به چنین رابطه‌ای مجازات سنگینِ سنگسار با عنوان زنای محصنه در انتظار طرفین خواهد بود.دین اسلام به جای همباشی و یا ازدواج سفید، صیغه موقت را پیشنهاد می کند. البته ازدواج موقت معنایی شبیه به ازدواج سفید نداشته و با هدف دیگری انجام می گیرد. در ازدواج موقت فرد جهت رهایی از افکار گناه آلود در چارچوب شرع و قانون اقدام به صیغه موقت می کند. علاوه بر آن حق و حقوقی برای زن مشخص می گردد تا زمینه سوء استفاده از آن ها فراهم نشود.در صورت بارداری در ازدواج سفید، پدر و مادر باید ازدواج خود را رسمی کنند تا فرزند آن‌ها بتواند از حقوق کامل خود بهره‌مند شود.

دلایل رشد آمار ازدواج سفید

پدیدۀ ازدواج سفید یا همباشی در ایران بیشتر در بینِ جوانان تحصیل‌کرده و دانشگاهی به‌چشم می‌خورد، کسانی که به دلایل کاری و تحصیلی به کلان‌شهرها مهاجرت کرده‌اند. فواید ازدواج سفید از دیدگاه جوانان حق آزادی انتخاب و حق بر بدن، مشکلات و محدودیت‌های ازدواج دائم برای زنان، تنگناهای اقتصادی، نبودِ اشتغالِ مناسب و دین‌گریزی از اعم دلایل رشد، بروز و ظهور، و تداوم ازدواج سفید یا همباشی می‌باشد.

نگاه زن و مرد به همباشی یا ازدواج سفید

اکثر زنان که وارد این نوع روابط شده‌اند تمایل داشتند ازدواج رسمی داشته باشند. یعنی برخی از ازدواج های سفید در ایران عاملی برای تسهیل ازدواج رسمی و درگاهی برای آشنایی قبل از ازدواج رسمی می‌دانند و در زمان حاضر به دلیل عدم فراهم بودن شرایط اقتصادی، اجتماعی و حقوقی تن به ازدواج سفید داده‌اند. این در حالی بود که مردان تمایل کمتری به ازدواج رسمی داشتند و یا اینکه با شخصی که همخانه بودند قصد ازدواج نداشتند.روابط جنسی و از بین رفتن باکرگی با توجه به اهمیت این موضوع در عرف و عقاید دینی منجر می‌شود که زنان نتوانند با هر طیفی ازدواج کنند و دایره‌ی انتخاب‌هایشان تنگ تر و محدودتر شوند و بار فرهنگی و مذهبی باکرگی سبب می‌شود روابط همخانگی ادامه یابد و درصد ازدواج رسمی برای افراد بویژه زنان کاهش یابد. معمولاً در روابط هم‌خانگی اجاره یا رهن منزل یکی از مسایلی است که از سوی طرفین توافق می شود که هزینه‌های آن را بصورت مشترک بپردازند.از سوی دیگر وجود آپارتمان نشینی به دلیل محدود بودن روابط همسایگی و عدم شناخت افراد در واحدهای یک ساختمان مسکونی بر خلاف محله گرایی گذشته نوعی گمنامی به وجود می‌آورد که روابط رسمی یا غیر رسمی زوجین برای ساکنان ساختمان چندان مهم نیست و قابل شناخت نیز نمی باشد.پژوهش خانه‌اى با درِ باز” پژوهش جامعی درباب ازدواج سفید در ایران” منتشر شده است که برای اولین بار در ایران به زوایای آشکار و پنهان این پدیده در سطح کلان کشوری با تأکید بر کلان‌شهرهای تهران، مشهد و اصفهان و با جامعۀ آماری بالا و به‌روز می‌پردازد.

اعتماد در ازدواج سفید

در ازدواج سفید افراد زندگی زناشویی معمولی داشته و ارضا کننده نیازهای احساسی، جنسی و عاطفی هم هستند. حتی به صورت کلامی تعهدی برای کنارهم بودن می‌دهند که عملا اعتباری چندانی ندارد. در این نوع رابطه رسمیتی وجود ندارد و هیچ نهاد قانونی نمی تواند پیگیر مشکلات آینده این روابط باشد. مرد و زن چندان مسئولیت قانونی در قبال هم نداشته و هر دو به یک اندازه در زندگی سهم دارند. همین امر سبب می شود تا نا آرامی‌های روانی برای طرفین وجود داشته باشد.برای مثال زن و مرد می دانند که هر دو باهم و برای زندگی آرام تلاش می کنند، در کنار هم به خواسته های خود می رسند و حتی برای بچه آوردن اقدام می‌کنند. اما  تضمینی برای پایدار ماندن این رابطه وجود ندارد و در صورت بروز مشکل هرکس می تواند زندگی مشترک را رها می کند. در حالی که هیچ مرجع قانونی پیگیر آن نشده و چیزی که باقی می ماند مشکلات روحی و روانی است. اعتماد در ازدواج سفید شرطی بوده و عوامل مختلفی بستگی دارد. پژوهش ها نشان داده است برخی از افرادی که ازدواج سفید دارند پس از مشاجره جدی لفظی و یا ناسازگاری ها، دچار اضطراب نسبت به جدا شدن طرف مقابل خواهند شد. این امر از لحاظ فکری بار سنگینی را بر دوش دختر و پسر قرار می دهد.