نگاهی دیگر به شرق و جنوب شرق ترکیه

این کتاب با نگاهی قوم‌نگارانه به پانزده استان غالبا کُردنشین کُردستان ترکیه در سال ۲۰۰۹ به زبان‌های انگلیسی و ترکی در استانبول به چاپ رسید. کتابی که در ظاهر یک راهنمای سفر به مناطق یادشده است اما کارکردی فراتر از یک راهنمای سفر داشته و سعی کرده با یادآوری تاریخ دور و پرشکوه منطقه، تصورات برساخت شده ی “عقب‌ماندگی و وجود درگیری‌های نظامی مداوم” در این منطقه را در اذهان مخاطبان ترمیم کند.

«نگاهی دیگر به شرق و جنوب شرق ترکیه» به عنوان یک کتاب گردشگری، دربرگیرنده اطلاعات مردم‌نگارانه است و اطلاعات دست اول و منحصر به فردی در باره‌ی جشن‌ها، رسوم، اسطوره‌ها، آیین‌های اعتقادی، زبان، پوشاک، خوراک ، تزئینات ساختمانی و معماری و نیز مناطق باستانی ارائه می‌دهد و سعی دارد مکان‌های ناشناخته مناطق کردستان ترکیه (باکور یا شمال کُردستان نیز خوانده می شود) در شرق و جنوب شرق ترکیه که از دیرباز درگیر جنگ داخلی با حکومت مرکزی نیز بوده را به خوانندگان بشناساند. جمعیت قابل‌توجهی از ساکنان بخشی از این مناطق پیش از سال‌ 1920 میلادی ارمنی‌ها بودند ولی پس از حمله ارتش حکومت عثمانی با کمک و ترغیب برخی خوانین کُرد بسیاری از آن‌ها ناگزیر به تَرک خانه‌هایشان شده و دیگر هرگز امکان بازگشت پیدا نکردند. اتفاقی که منجر به تغییر اسامی روستاها، تخریب کلیساها و مراکز منتسب به ارمنیان شد. در بسیاری از موارد اسامی روستاها از نام‌های ارمنی به ترکی و بعدها حتی نام‌های کردی نیز به ترکی تغییر یافت به طوری که به خوبی سلطه شعار معروف ناسیونالیستی ترکیه که «یک ملت، یک زبان و یک پرچم» است در این منطقه قابل مشاهده است. این جابه‌جایی عظیم جمعیتی که حتی از آن به عنوان نسل‌کشی ارامنه نیز یاد می‌شود، در کتاب حاضر مورد مطالعه قرار گرفته است.

از سی سال قبل تاکنون این مناطق دستخوش جنگ شدید داخلی میان کُردها و حکومت مرکزی بوده و در مقطعی که این درگیری‌ها اوج گرفت؛ یعنی دهه نود میلادی بار دیگر خسارات و صدمات بسیاری به مراکز فرهنگی، تاریخی و اجتماعات انسانی، وارد شد. صدماتی که منجر به رانده و آواره شدن کُردها از روستاهایشان و حتی مهاجرت به خارج از ترکیه شد. عدم توسعه اقتصادی و تبعیض‌های سیستماتیک باعث شده مناطق کردنشین از محروم‌ترین استان‌ها در ترکیه باقی بمانند اگرچه در سال‌های اخیر بهبود وضعیت معیشت و کاهش برخوردهای نظامی و صلح شکننده در گسترش و توسعه این مناطق اثرات مثبتی را بر جای گذاشته است ولی کُردستان ترکیه به طرز غیر قابل انکاری همچنان منتظر گشایش‌های سیاسی، فرهنگی و توسعه اقتصادی است